Αρχίζει το ματς... (α' μέρος)

Εδώ και κάμποσες μέρες, προχωρώντας στους δρόμους του Λονδίνου, το πιο σύνηθες θέαμα δεν είναι ούτε οι κοστουμαρισμένοι γιάπηδες που πηγαίνουν στις δουλειές τους, ούτε τα κόκκινα διόρωφα λεοφωρεία, ούτε οι ημίγυμνες Αγγλίδες που προσφέρουν άφθονη από τη σάρκα τους στο Θεό Ήλιο, ο οποίος κάνει δειλά- δειλά την εμφάνιση του. Όπου κι αν πας, δεν υπάρχει περίπτωση να μη συναντήσεις ένα πράγμα, σε μικρό ή μεγάλο μέγεθος, σε πόρτα σπιτιού, μπαλκόνι ή αυτοκίνητο, ή ακόμα και σε μπλουζάκι ή αφίσα στο δρόμο: την αγγλική σημαία. Όχι όμως την επίσημη, “the red, the white and the blue” που έλεγαν και οι φίλοι μας οι redskins, αλλά την άσπρη με τον κόκκινο σταυρό. Την ποδοσφαιρική. Φυσικά δεν πρόκειται για κάποια εθνική επέτειο, δε γιορτάζουν την παρέλαση μιας δικής τους 25ης Μαρτίου, αλλά την παγκόσμια γιορτή που αρχίζει σε λιγότερο από μια εβδομάδα. Και καθώς η μοίρα τα έφερε έτσι και σύσσωμο το blog δε μπορεί να συνεχίσει την παράδοση, κάνοντας κατάληψη στο υπόγειο του Legend με τη “Βίβλο” στο τραπεζάκι, μου γεννήθηκε πριν κάποιες μέρες η ηλίθια ιδέα να προσπαθήσω να φτιάξω μια δική μας Βίβλο, ηλεκτρονική. Για να έχουμε κάτι κοινό να διαβάζουμε όταν αναζητούμε εναγωνίως απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τη μεγαλύτερη αθλητική (μη μου πει κανείς το παραμύθι περί Ολυμπιακών Αγώνων) διοργάνωση, όπως πχ ποιος πήρε το τελευταίο προπολεμικό μουντιάλ, τι γλώσσες μιλάνε στην Ακτή Ελεφαντοστού, πόσες συμμετοχές έχει η Ονδούρα κ.ο.κ. Και γιατί ρε αδέρφια, στην τελική, όσο ενδιαφέρον και απολαυστικό κι αν είναι το να παρακολουθείς το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου στις αγγλικές pub, τη μπύρα και την πίτσα του μουντιάλ την ευχαριστιέσαι περισσότερο με τ’ αδέρφια σου. Και γι’ αυτό πρέπει να τη μοιραστείς.



ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ
Αναφορικά με τα “τεχνικά” ζητήματα του αφιερώματος τώρα, πρέπει να κάνω 1-2 παρατηρήσεις για να μη με βρίζετε. Ανατρέχοντας σε αμέτρητα ιντερνετικά αρχεία, τα ενδιαφέροντα στοιχεία που συγκέντρωσα ήταν υπερβολικά πολλά, οπότε δυσκολεύτηκα να βρω τι να αφήσω απ’έξω και τι όφειλα να συμπεριλάβω. Σκέφτηκα λοιπόν να αρχίσω απλά να κάνω κατάχρηση του blog, και ότι κάτσει. Αρχίζω προς το παρόν με τα ιστορικά στοιχεία, κάνοντας αναδρομή σε όλα τα παλαιότερα μουντιάλ, ελπίζοντας κάποια στιγμή να φτάσω στα συγκεντρωτικά στατιστικά ντοκουμέντα. Λόγω χώρου και έκτασης σκέφτηκα να τα ανεβάζω σιγά-σιγά για να έχουμε κάθε μέρα κι από μια βλακεία, ώστε στις 10 Ιούνη (μια μέρα πριν τη σέντρα) να έχει ανέβει ένα πλήρες αφιέρωμα. Όχι βέβαια με πλήρη ρόστερ και τα συναφή, αλλά να υπάρχει ένας μπούσουλας, αν θέλουμε να μάθουμε κάτι γαργαλιστικό για τους τύπους που θα μονοπωλήσουν τη ζωή μας στις επόμενες μέρες. Επίσης, σκέφτηκα αρχικά να το κάνω αποκλειστικά για τα koorelia (σε ορισμένα σημεία θα καταλάβετε τι εννοώ), όμως στην πορεία συνειδητοποίησα ότι δεν έχει νόημα να γράφεις για ποδόσφαιρο αν δε χρησιμοποιείς τα cult ποδοσφαιρικά κλισέ των δημοσιογράφων. Γι‘ αυτό και κάποιοι έχουν “τον αέρα του φαβορί”, άλλοι “βιώνουν τον πρόωρο αποκλεισμό”, πολλοί “πετυχαίνουν χατ-τρικ”, και όλοι “βρίσκονται στο κυνήγι του βαρύτιμου τροπαίου”. Αυτά λοιπόν, enjoy...




Η γέννηση ενός έθνους

Η πρώτη “αυτόνομη” διεθνής ποδοσφαιρική διοργάνωση έλαβε χώρα το 1930 στην Ουραγουάη. Μέχρι τότε, οι ποδοσφαιρικές δυνάμεις ανά την υφήλιο είχαν την ευκαιρία να διδάσκουν η μία στην άλλη τα μυστικά της μπάλας κάθε 4 χρόνια, στα πλαίσια των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι υπεύθυνοι της FIFA, φλώροι εκ γενετής, δεν έδειχναν ιδιαίτερο ζήλο για τη σύσταση ενός αμιγώς ποδοσφαιρικού τουρνουά που θα καλύπτει όλο τον πλανήτη, γι’ αυτό και χρειάστηκε να περάσουν 24 χρόνια από την ημερομηνία ίδρυσης της ομοσπονδίας έως ότου σκεφτούν σοβαρότερα την ιδέα. Για να συμβεί αυτό βέβαια χρειάστηκε να ολοκληρωθεί το φιάσκο των Ολυμπιακών Αγώνων του Άμστερνταμ εν έτει 1928, όπου οι μεγάλες ποδοσφαιρικά χώρες απέσυραν τελευταία στιγμή τη συμμετοχή τους, μάλλον γιατί συνειδητοποίησαν εκ των υστέρων ότι ο μπάφος δεν είχε ακόμα νομιμοποιηθεί και τα red light districts ήταν ακόμα εργατικές πολυκατοικίες. Και ποιος ο λόγος να τρέχεις καλοκαιριάτικα σε μια χώρα που βρέχει, συναναστρεφώμενος άσχημες, ψηλές, κοκκινομούρες που τρώνε τουλίπες (η αιτιολόγηση ότι ακολουθούσαν το πνεύμα άμιλλας που πρεσβεύουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες δε στέκει, μιλάμε για ποδοσφαιριστές)...

Κάπως έτσι, το τρόπαιο κατέληξε στα “Πράσινα Πουλιά”, γεγονός που εξόργισε τον γ.γ της Γαλλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και γέννημα θρέμμα Άγιου Ιερόθεου, Henry Delaunay, ο οποίος άρχισε να διαλαλεί την ανάγκη ίδρυσης ενός ποδοσφαιρικού θεσμού παγκοσμίου βεληνεκούς. Η πρόταση του ασφαλώς και υπερψηφίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τους υπόλοιπους Περιστεριώτες του Δ.Σ. της FIFA, κι έτσι φτάσαμε στην εξαγγελία για το πρώτο “World Cup”, ή “World Soccer Championsip, ή “La Coupe du monde”. Κόντρα στο ρεύμα πάντως, να σημειωθεί πως η πρώτη αλλά και κάμποσες μετέπειτα διοργανώσεις έμειναν επισήμως γνωστές ως “Κύπελλο Jules Rimet”, προς τιμήν ενός από τους λίγους ανθρώπους της FIFA που δεν ήταν λαμόγιο και όντως συνέβαλε πολλάν-πολλάν στην προώθηση του ποδοσφαίρου. Εμείς οι πτωχευμένοι Έλληνες ωστόσο εμμένουμε στο latin ταπεραμέντο που μας προσδίδει ο μεσογειακός αέρας και επιμένουμε: λέγεται ΜΟΥΝΤΙΑΛ.




Γιατί τρέχουν πάνω-κάτω αυτοί με τα σορτσάκια

Για τη δόξα του πρωταθλητή κόσμου. Για την κάβλα του να ξέρεις ότι θα βγάλεις ένα λαό στο δρόμο. Γιατί από μικρό παιδί ονειρευόσουν αυτή τη στιγμή και τώρα που τη ζεις είναι ακόμα καλύτερη. Για τα λεφτά, μπορεί να πουν άλλοι. Για το δικαίωμα να ξεχωρίζεις ως αρσενικό μετά από ένα τέτοιο κατόρθωμα. Για πολλούς, άπειρους ακόμα λόγους, που θα βγουν και ως συμπέρασμα όταν ολοκληρωθεί το αφιέρωμα. Τυπικά όμως, πρώτα και κύρια τρέχουν γι’ αυτό:



To παρόν κύπελλο- τρόπαιο- αγαλματάκι- ή όπως αλλιώς θέλει ο καθένας ας το ονομάσει, αποτελεί το αντικείμενο πόθου κάθε ποδοσφαιριστή από το 1974 και έκτοτε. Τα χαρακτηρηστικά του μικρή σημασία έχουν όταν το κρατάς στα χέρια σου, αλλά ας τα αναφέρω: 36 εκατοστά ύψους, βάρους 5 κιλών και περιεκτικότητας χρυσού 18 καρατίων, σχεδιάστηκε από τον Ιταλό γλύπτη Silvio Gazzaniga, που κέρδισε το διαγωνισμό ανάμεσα σε 52 άλλους υποψήφιους. Παρουσιάζει δύο φιγούρες να κρατούν στα χέρια τους τη Γη, κάτι που ισχύει αν αναλογιστεί κανείς ότι για ένα μήνα, κάθε 4 χρόνια, ολόκληρος ο πλανήτης κρέμμεται γύρω από μια μπάλα. Και είναι μάλιστα τόσο πολύτιμο, που, σε αντίθεση με το προηγούμενο, δε μένει στα γραφεία του κατόχου αλλά επιστρέφεται στη FIFA κατά την έναρξη του επόμενου τουρνουά.

Δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα όμως. Όταν ξεκίνησε ο θεσμός και είχαμε το κύπελλλο “Jules Rimet”, το τρόπαιο έφερε την ονομασία “victory” γιατί αντικατόπτριζε τη φιγούρα της Νίκης της Σαμοθράκης. Πράγμα που επιβεβαιώνει πως μετά τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα διαστημόπλοια, και το ποδόσφαιρο είχε ανακαλυφθεί στην Αρχαία Ελλάδα. Σχεδιασμένο από Γάλλο ονόματι Abel Lafleur, είναι ίδιου ύψους με το τωρινό, αλλά κατά 1,5 κιλό ελαφρύτερο, και εμένα μου μοιάζει περισσότερο με έπαθλο του παππού μου για την πρώτη θέση στους μαθητικούς αγώνες δρόμου στο Γυμνάσιο του Γοργοπόταμου, παρά κατάλληλο για παγκόσμιο κύπελλο. Ωστόσο έχει κι αυτό την ιστορία του:



Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν τροπαιούχος ήταν η Ιταλία, οι φιλικοί Γερμανοί έψαχναν μανιωδώς για το τρόπαιο προκειμένου ο Χίτλερ να αποδείξει ότι κι αυτός έτρεχε γρήγορα στο Δημοτικό. Όσο κι αν έψαχναν όμως δεν το βρήκαν χάριν στον Ιταλό αντιπρόεδρο της FIFA Ottorino Barassi, ο οποίος φρόντισε να το πάρει από την τράπεζα όπου φυλασσόταν και να το κρύψει κάτω από το κρεβάτι του μέσα σε ένα κουτί από παπούτσια. Αφού διεσώθη για κάμποσα χρόνια, έφτασε και στην Αγγλία το 1966, όπου και διοργανωνόταν το τουρνουά. Φυσικά και oι chavs του Λονδίνου δεν επρόκειτο να το αφήσουν στην ησυχία του, γι’αυτό και στην πρώτη δημόσια επίδειξη του στο Westminster φρόντισαν να το κλέψουν, μόνο και μόνο για να το πετάξουν λίγο αργότερα στους κήπους ενός πάρκου, τυλιγμένο σε μια εφημερίδα σα να’ταν ρέγγα. Τα εύρετρα ανήκουν σε ένα σκύλο ονόματι Pickles (fact!), γι αυτό και εκείνη τη χρονία το 85% των σκυλιών που γεννήθηκαν στα αγγλικά μαιευτήρια φορούσαν καρτελάκι που έγραφε “Pickles” (fiction...). H περιπετειώδης ζωή του όμως τέλειωσε άδοξα, αφού όταν τρίτωσε το κακό δεν έμελε και να (ξανα)στρώσει. Το 1970 συγκεκριμένα, η Βραζιλία κέρδιζε το 3ο παγκόσμιο κύπελλο στην ιστορία της και μαζί με αυτό το δικαίωμα να κρατήσει το τρόπαιο για πάντα στα γραφεία της ομοσπονδίας (σύμφωνα με τους τότε ισχύοντες κανονισμούς). 13 χρόνια αργότερα, τα γραφεία έμειναν και πάλι άδεια. Οι φήμες δίνουν και παίρνουν αναφορικά με την τύχη του, αφού άλλοι λένε πως εκλάπη, άλλοι πως το έφαγε ο Ρονάλντο όταν τον απέρριψε η Καλαμάτα, άλλοι πως το πούλησε ο Γκαρίντσα για να πάρει ένα 5κιλο “Κρασί της Παρέας”, και άλλοι πως φταίει ο Κόκκαλης. Η τελευταία εκδοχή είναι και η επικρατέστερη, όμως ένα είναι σίγουρο: κανείς έκτοτε δεν το έχει ξαναδεί...




TA ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΑ ΜΟΥΝΤΙΑΛ



ΟΥΡΑΓΟΥΑΗ 1930

Φτάσαμε λοιπόν στο σωτήριον έτος 1929, και ακόμα ψάχναμε να βρούμε μια αλάνα να παίξουν μπάλα τα αλάνια. Όπως ήταν λογικό, η ευρωπαϊκή ήπειρος συγκέντρωνε τις περισσότερες πιθανότητες να φιλοξενήσει το πρώτο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό τουρνουά, φαντάζοντας ως ικανότερη να σηκώσει το οικονομικό βάρος. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια περίοδο όπου η Coca-Cola υπήρχε μόνο στο ψυγείο του Τζανέτου και η πρακτική χορηγοί-που-βάζουν-το-κασέρι δεν ήταν καθόλου μα καθόλου δημοφιλής. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες προσφέρθηκαν να αναλάβουν τη διεξαγωγή των αγώνων: Σουηδία, Ολλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία. Και μόλις μία από διαφορετική γωνιά του πλανήτη, η πτωχή πλην τίμια Ουραγουάη. Το έργο αποδείχτηκε πολύ βαρύ για τας Ευρώπας από πολύ νωρίς, όταν οι δύο πρώτες στην προηγούμενη σειρά απέσυραν την υποψηφιότητα τους στηρίζοντας εκείνη της Ιταλίας, με τον Μουσολίνι όμως να τους πουλάει με τη σειρά του και να παραιτείται λίγο αργότερα της όποιας προσπάθειας. Oι Ούγγροι τα παράτησαν κι αυτοί σχεδόν αμέσως, μάλλον γιατί συνειδητοποίησαν πως είχαν απέναντι τους το Φράνκο που δε θέλει να χάνει ούτε όταν παίζει κιθάρα, και έτσι αποφάσισαν πως δεν έχει νόημα να τον κερδίσουν γιατί θα τους έσφαζε όλους και δεν θα είχαν κόσμο να γεμίσουν τα γήπεδα.




Ισπανοί και Ουραγουανοί στον τελικό δηλαδή. Οι μεν είχαν τον Φράνκο, οι δε το γεγονός ότι αποτελούσαν ίσως ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει ο ποδοσφαιρικός χάρτης εκείνη την περίοδο και είχαν κατακτήσει τις 2 πρόσφατες Ολυμπιάδες. Πιο σημαντικό όμως ήταν ίσως το γεγονός ότι “έκλειναν” τα 100 χρόνια από την ίδρυση του κράτους τους, κάτι που ταίριαζε στο προφίλ της FIFA περί παγκόσμιου και ισότιμου χαρακτήρα στο θεσμό, αλλά και στα σχέδια του Φράνκο, που αποφάσισε τελικά πως δεν ήταν χρήσιμο να ξοδέψει λεφτά για κασκόλ και σημαιάκια και τα έφαγε όλα σε όπλα. Αποτέλεσμα? Με τούτα και μ’εκείνα, το αρχικό, μεγάλο αουτσάιντερ, γίνεται ο απόλυτος νικητής και το γιορτάζει χτίζοντας ένα μεγαλειώδες για τα δεδομένα της εποχής στάδιο. Το όνομα αυτού “Centenario”, που αρκετά χρόνια μετά χαρακτηρίστηκε από τη FIFA ως ιστορικό μνημείο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Αντίθετη άποψη βέβαια υποθέτω πως θα έχουν οι 1.600 εργάτες, ντόπιοι και κυρίως μετανάστες από λοιπές χώρες της Λατινικής Αμερικής, που επιστρατεύτηκαν για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, όλοι αυτοί τελείωσαν το χτίσιμο του σταδίου μέσα σε 9 μήνες, αφού δούλευαν 24 ώρες την ημέρα, χωρίς διάλειμμα -όχι για Σ/Κ, αλλά ούτε μεταξύ της αλλαγής βάρδιας. Το αποτέλεσμα πάντως παραμένει εντυπωσιακό:



To πρώτο mundial είναι γεγονός, και περιλαμβάνει 13 ομάδες από 3 ηπείρους, καθώς και ένα ηλίθιο σύστημα διεξαγωγής των αγώνων, το οποίο όμως θα γίνει ακόμα χειρότερο λίγα χρόνια αργότερα. Οι ομμάδες που συμμετείχαν ήταν οι εξής: Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία, Βέλγιο, Oυραγουάη, Αργεντινή, Βραζιλία, Χιλή, Βολιβία, Περού, Παραγουάη, Μεξικό και ΗΠΑ. Ενδιαφέρον στοιχείο το ότι οι ευρωπαϊκές αποστολές συναντήθηκαν όλες στη γαλλική Ριβιέρα, απ’ όπου και ξεκίνησαν το ταξίδι τους με το ίδιο καράβι προπονούμενοι εν πλω (κοινώς στο κατάστρωμα), ενώ έκαναν και μια στάση από Ρίο για να πάρουν και τους άμοιρους Βραζιλιάνους, που δεν θα είχαν ούτε πιρόγα να μισθώσουν. Οι υπόλοιποι πήραν ταξί, εκτός από τους Αμερικάνους που θέλησαν να πάνε με τανκς για να κάνουν μια πρώτη έρευνα αγοράς στην περιοχή.

Αρχίζει το ματς, που λέει κι η θεία μου η Άννα ο Κηλαηδόνης (Legend νομίζω το επιβεβαιώνεις), και για την ιστορία, το πρώτο ματς μουντιάλ ever ήταν αυτό ανάμεσα σε Γαλλία και Μεξικό. Οι πουρκουάδες επικρατούν με 4-1 γιατί ο Καστίγιο είχε ξενυχτήσει στο Πασαλιμάνι το προηγούμενο βράδυ και δεν έπαιξε καλά, και κάποιος Lucien Laurent χρίζεται ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του θεσμού. Φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου όμως ήταν εξαρχής οι διοργανωτές Ουραγουανοί και οι γείτονες Αργεντίνοι, με τις δύο ομάδες να φτάνουν μάλλον εύκολα στον τελικό. Εκεί είχαμε πολλά ευτράπελα, όπως τη μη συμμετοχή του Αργεντίνου σούπερ σταρ της εποχής Luis Monti λόγω απειλών για τη ζωή του, 9 καράβια που έφυγαν την ίδια μέρα από την Αργεντινή γεμάτα κόσμο, οι περισσότεροι εκ των οποίων πρέπει να είναι ακόμα εκεί μέσα, και φυσικά ένα γεμάτο ματς: 1-0 η Ουραγουάη, το γυρνάει η Αργεντινή σε 2-1, ξύνονται όπως πάντα μετά γιατί νόμισαν ότι το σήκωσαν από το 60’, και στο τελευταίο ημίωρο οι γηπεδούχοι τους πετάνε 3 μπαλάκια και η ιστορία γράφει: Oυραγουάη - Αργεντινή 4-2. Ξέχασα να πως ότι μεγάλος πρωταγωνιστής της ανατροπής ήταν ο αρχηγός της Celeste, Jose Nasazzi, που έφερε το παρατσούκλι “the terrible”, και μετά από αυτό ο θρύλος τον παρουσιάζει ως έχων 4 πόδια, σώμα αρκούδας, ουρά λιονταριού, κεφάλι κουκουβάγιας και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.




ΙΤΑΛΙΑ 1934

Αφού μας πέτυχε η συνταγή, είπαμε να το συνεχίσουμε. Kαι καθώς η κραταιά Ευρώπη δεν είχε γευτεί ακόμα ολόκληρο το γλυκό, το 2ο παγκόσμιο τουρνουά ποδοσφαίρου αποφασίστηκε να διεξαχθεί στην Ιταλία του Μπενίτο Μουσολίνι. Όπως γίνεται αντιληπτό, οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από τη FIFA ήταν απόλυτα διαφανείς, και δεν ήταν λίγοι αυτοί που εναντιώθηκαν στο τουρνουά θεωρώντας το ως προπύργιο για την εξάπλωση της προπαγάνδας του Ντούτσε (και του ανερχόμενου φασιστικού κινήματος στην Ευρώπη γενικότερα). Αυτή ήταν η τάση όμως, και ποτέ το ποδόσφαιρο δεν ήταν απλώς ένα άθλημα, απομονωμένο από τις λοιπές κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Ως απόδειξη της ιστορικής συνέχειας της εποχής λοιπόν, έπρεπε να γίνει εκεί...

Οι ομάδες που ενδιαφέρθηκαν να συμμετάσχουν στο τουρνουά ήταν 32, επομένως έπρεπε να υπάρξει μια πρώτη διαλογή για να καταλήξουμε στις τελικές 16 που θα έπαιρναν μέρος. Κοινώς, το 1934 αποτελεί το πρώτο μουντιάλ κατά το οποίο διεξήχθησαν προκριματικοί αγώνες. Οι καινοτομίες όμως δε σταματούν εκεί, καθώς ήταν η πρώτη φορά που τα ματς έλαβαν χώρα σε διαφορετικές πόλεις και στάδια, ενώ μέχρι σήμερα είναι το μοναδικό τουρνουά στο οποίο δεν συμμετείχε η κάτοχος του τροπαίου. Η τίμια Ουραγουάη αρνήθηκε να υπερασπιστεί τον τίτλο της, επικαλούμενη οικονομικά προβλήματα, αν και οι κακές γλώσσες λένε ότι κρατούσαν μούτρα στους Ευρωπαίους που είχαν σνομπάρει τη διοργάνωση τους. Σημαντική απουσία για ακόμη μία φορά ήταν και εκείνη της Αγγλίας, η οποία συνέχιζε να θεωρεί την εθνική της ομάδα ανώτερη όλων των υπολοίπων χωρών και έτσι προτίμησε να πάρει μέρος στο British Home Championship, όπου συναγωνίστηκε με τους υπόλοιπους τσουρουκάδες της Σκωτίας, Ουαλίας και Β.Ιρλανδίας. Εκεί κέρδισε το άθλημα (δεν εννοώ το ποδόσφαιρο...).

Αξίζει να αναφερθεί πως μέχρι και η διοργανώτρια χώρα Ιταλία συμμετείχε στον προκριματικό γύρο, με μια μικρή λεπτομέρεια ωστόσο: καθότι θα ήταν αδιανόητο για τους διοργανωτές να απουσιάζουν από τη γιορτή, η κλήρωση τους έστειλε αντιμέτωπους με την ευκολότερη ομάδα από τις υποψήφιες. Αυτή δεν ήταν άλλη από την Ελλάδα, με την αρμάδα του Μαρόπουλου να παρουσιάζει σθεναρή αντίσταση και να μαζεύει μόνο 4 τεμάχια στο τέλος. Καλώς τα παιδιά, καλώς τα, 4-0.



Βλέποντας την ταυτότητα των 16 εθνικών ομάδων που συμμετείχαν, νομίζω πως πρέπει να ήταν το τουρνουά- επιτομή του αντιποδόσφαιρου... Οι 12 ήταν από την Ευρώπη (Ιταλία, Γερμανία, Σουηδία, Αυστρία, Γαλλία, Ισπανία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Ελβετία, Βέλγιο και Ολλανδία), ενώ προσκλήθηκαν και πάλι οι Αμερικάνοι για να γελάει ο κόσμος και οι Βραζιλιάνοι για να φτιάχνουν καφέ. Επίσης είχαμε την πρώτη συμμετοχή αφρικανικής ομάδας στη διοργάνωση, με τους συμπαθείς Αιγύπτιους να αποκλείονται από το πρώτο ματς κόντρα στους Ούγγρους, την ώρα που οι δευτεραθλητές κόσμου Αργεντίνοι, που ολοκλήρωναν το παζλ, είχαν την ίδια τύχη απέναντι στους Σουηδούς (είχαν, λέει, κατέβει με τα τσικό βέβαια και αρχηγό τον Νικλιτσιώτη). Οι αγώνες ήταν νοκ-άουτ και δίχως μπενάλντι και έτσι, για να μην τα πολυλογώ, προέκυψε τελικός πάλι ανάμεσα στα 2 φαβορί: Ιταλία -Τσεχοσλοβακία. Οι γηπεδούχοι είχαν μάλλον την καλύτερη ομάδα, αλλά δυσκολεύτηκαν να επικρατήσουν, με το 2-1 να σημειώνεται στο 95’ έπειτα από αντροπή. MVP του τουρνουά αναδείχθηκε ο Τζουσέπε Μεάτσα, που μετέπειτα έδωσε το όνομα του στο γήπεδο της Ίντερ.




ΓΑΛΛΙΑ 1938

Στην αυγή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ποδοσφαιρική διοργάνωση φάνταζε ως μια τελευταία ευκαιρία σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ των αντίπαλων χωρών. Οι πολιτικές ζυμώσεις βέβαια ήταν τέτοιες που φυσικά δεν επέτρεψαν να υπάρξει θετική εξέλιξη, αφού οι εποχές που συνάπτονταν εκεχειρίες είχαν περάσει ανεπιστρεπτί από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο κιόλας. Ο κόσμος στο κατώφλι του πολέμου λοιπόν, αλλά η μπάλα είναι μπάλα, και άρα βάζουμε τα αστεία σορτσάκια της εποχής και ξεκινάμε για το Παρίσι. Η Γαλλία είχε αναλάβει το δύκολο έργο της διεξαγωγής των αγώνων, σε μια από τις δυσκολότερες ίσως αποφάσεις της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας αναφορικά με την επιλογή της διοργανώτριας χώρας. Το κλίμα ομόνοιας που επικρατούσε εκείνη την εποχή αντικατοπτρίστηκε πλήρως και στη διαδικασία ανάθεσης των αγώνων, με τους Ευρωπαίους να υποστηρίζουν πως έπρεπε να δειξαχθεί σε έδαφος της Γηραιάς Ηπείρου λόγω του ότι η πλειοψηφία των ομάδων προέρχονταν από εκεί, ενώ οι Λατίνοι αντιπρότειναν πως ήρθε και πάλι η σειρά τους και άπαντες υποστήριξαν με θέρμη την υποψηφιότητα της Αργεντινής.


Τελικά η ευρωπαϊκή επιρροή αποδείχθηκε μεγαλύτερη και έτσι η μπίλια έκατσε στους Γάλλους, υπό το πρόσχημα ότι το μουντιάλ όφειλε να διεξαχθεί στη χώρα όπου γεννήθηκε ο πατερούλης του, Jules Rimet (η λαμογιοποίηση του οποίου είχε αρχίσει για τα καλά απ’ όταν εξελέγη πρόεδρος της FIFA). Κάτι τέτοιο ασφαλώς και δεν άρεσε στους Λατινοαμερικάνους, με Αργεντινή και Ουραγουάη να αποσύρονται ως θιγμένες, και τη Βραζιλία του Legend να στήνει για μια ακόμα φορά το κωλαράκι της στους ιθύνοντες της FIFA και να μη στηρίζει την αρχική της στάση, συμμετέχοντας κανονικά στο τουρνουά. Κι άλλες ομάδες όμως αποσύρθηκαν, λόγω των πολιτικών συνθηκών αυτή τη φορά, με την Ισπανία να αποτελεί την πρώτη χώρα που δεν παίρνει μέρος εξαιτίας πολεμικών συρράξεων (εκείνη την εποχή μαστιζόταν από τον Εμφύλιο Πόλεμο), και την Αυστρία να αποχωρεί λίγο πριν την έναρξη του θεσμού λόγω της βίαιης (?) προσάρτησης της στο Τρίτο Ράιχ.




Κάπως έτσι, οι 16 ομάδες της τελικής φάσης έμειναν 15, και το σύστημα διεξαγωγής θα παρέμενε το ίδιο- ήτοι νοκ-άουτ αγώνες. Από την τελική 15άδα, πρέπει ασφαλώς να σημειώσουμε τη μοναδική συμμετοχή της ομάδας της Κούβας σε Παγκόσμιο Κύπελλο, καθώς και τις θλιβερές Ανατολικές Ολλανδικές Ινδίες (η σημερινή Ινδονησία), για την παρουσία των οποίων δεν κατάφερα δυστυχώς να συλλέξω παραπάνω στοιχεία πέραν του ότι έφαγαν 6 γκολάκια στο πρώτο ματς με τους Ούγγρους. Παραμένει λοιπόν ακόμα μυστήριο το πώς βρέθηκαν εκεί, το οποίο κάποια στιγμή ευελπιστώ να λύσω. Οι 2 προαναφερθείσες μαζί με τους Βραζιλιάνους ήταν και οι μοναδικές συμμετοχές εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου (πρωτάρες αυτή τη φορά η Πολωνία κι η Νορβηγία), κάτι που συνιστά “αρνητικό” ρεκόρ, εφ’όσον θέλουμε να μιλάμε για Παγκόμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου...


Στο αγωνιστικό κομμάτι, φαβορί έμοιαζε η Βραζιλία του μεγάλου της εποχής Leonidas, ωστόσο το τρόπαιο κατέληξε για 2η συνεχόμενη φορά στους Ιταλούς. Στο να συμβεί βέβαια αυτό συνέβαλε τα μέγιστα η εγκληματικά υπεροπτική στάση της βραζιλιάνικης ομάδας, όταν στον ημιτελικό με τους μετέπειτα τροπαιούχους αποφάσισαν να αφήσουν έξω τον Leonidas για να τον ξεκουράσουν εν όψει του τελικού. Αποτέλεσμα? Ήττα με 2-1 από τους ατζούρι, και η μεγάλη παιχτούρα (όπως όλοι γράφουν) Leonidas βρήκε παρηγοριά ανοίγοντας μαγαζί με σοκολατάκια στην Κηφισιά. Πιο πριν βέβαια είχε πρωταγωνιστήσει στο "Φονικό Όπλο" 1-2-3-4 ως Ντάνι Γκλόβερ, όπως θα διαπιστώσετε και από τη πλαϊνή photo.




Πριν φτάσουμε στον τελικό της διοργάνωσης, να πούμε πως η Κούβα έδειξε το μαχητικό της χαρακτήρα υποτάσσοντας τους δυνατούς Ρουμάνους μετά από διπλό αγώνα (3-3 το πρώτο ματς μετά από παράταση και οδηγηθήκαμε σε 2ο παιχνίδι που έληξε 2-1 με γκολ ενός πρόγονου του Φιντέλ). Στην προημιτελική φάση ωστόσο, όντας μεθυσμένοι από τα ρούμια και τους χορούς με πανέμορφους Κουβανέζικους κώλους, χάσαμε ντροπιαστικά από τη Σουηδία με 8-0. Δεν πειράζει, καλή καρδιά. Θα ήμασταν μάλιστα το σημείο αναφοράς του τουρνουά, αν...



...αν δεν είχε υπάρξει εκείνο το επικό ματς στην πρώτη φάση μεταξύ Βραζιλίας και Πολωνίας. Ένα παιχνίδι που πολλοί κατατάσσουν ανάμεσα στα καλύτερα του θεσμού ever, το οποίο έληξε 6-5 υπέρ των Βραζιλιάνων στην παράταση και εκτός των άλλων συγκινήσεων περιελάμβανε και μια άλλη, πραγματικά εντυπωσιακή εξέλιξη: ήταν ένα ματς σχεδόν ανάμεσα σε δύο ποδοσφαιριστές, με τον Leonidas να σημειώνει χατ-τρικ και τον Πολωνό Βιλιμόφσκι να πετυχαίνει 4 από τα 5 γκολ της ομάδας του. Αυτή η σκατόφατσα που βλέπετε δίπλα, με αυτιά πιο πεταχτά κι από τα δικά μου με του Πανόπτη μαζί, είναι μέχρι και σήμερα ο μοναδικός παίκτης στην ιστορία του μουντιάλ που βάζει τη μπάλα 4 φορές στο πλεχτό και καταλήγει στο τέλος να είναι από τη μεριά των ηττημένων. Αν ήμουν στη θέση του θα είχα μάλλον 2 επιλογές: ή θα σκότωνα τους συμπαίκτες μου, ή θα αυτοκτονούσα, μια και ό,τι άλλο να έκανα στη ζωή θα ήταν αποδεδειγμένα μάταιο. Σίγουρα πάντως, η όποια εκδοχή κι αν διάλεγα θα είχε μέσα φονικό. Ο Βιλιμόφσκι αντίθετα επέλεξε να συνεχίσει το ποδόσφαιρο και ένα χρόνο αργότερα έσπασε το προσωπικό του ρεκόρ σημειώνοντας 10 τέρματα με τη φανέλα της πρώτης ομάδας του Βαζέχα, Ρουχ Χορζόφ. Η δεινότητα στο σκοράρισμα αποδείχτηκε μάλιστα και σωτήρια για την ίδια του τη ζωή, όχι όμως και για την υπόληψη του. Με την εισβολή των Ναζί, ο Βιλιμόφσκι απειλήθηκε με εγκλεισμό σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μια και είχε εβραϊκές ρίζες, ωστόσο τα SS του έδωσαν τη δυνατότητα επιλογής: γερμανική υπηκοότητα ή Άουσβιτς. Διαλέγοντας το πρώτο, συνέχισε να παίζει για λίγο μπάλα στην Πολωνία, ενώ έφτασε να γίνει μέχρι και μέλος της ναζιστικής αστυνομίας στη χώρα του, προτού φύγει για το Αμβούργο και φορέσει (και) τη φανέλα της εθνικής Γερμανίας 2 χρόνια αργότερα. Η ιστορία τον παρουσιάζει περισσότερο ως αναγκασμένο να υπακούσει στις εντολές των Ναζί παρά ως γνήσιο ρουφιάνο, ωστόσο δεν κατάφερε ποτέ να γυρίσει στην Πολωνία, ατιμασμένος ως προδότης.

Ξέφυγα λίγο από το θέμα γιατί μου άρεσε η ιστορία του Πολωνού γκολτζή, οπότε επιστρέφω και ολοκληρώνω την αναφορά στο τελευταίο προπολεμικό μουντιάλ με τα στοιχεία του τελικού. Ιταλία εναντίον Ουγγαρίας συναντιούνται στο Παρίσι, με το Μουσολίνι να πανηγυρίζει τη νίκη με 4-2 και να βρίσκει σε αυτήν πρόσφορο έδαφος για τη συνέχιση της φασιστικής προπαγάνδας. Πολλά έχουν γραφτεί αναφορικά με το εν λόγω ματς, χαρακτηριστικότερο των οποίων είναι μια δήλωση του τερματοφύλακα των ηττημένων, Antal Szabo. Ο Ούγγρος γκολκίπερ δήλωσε ανακουφισμένος μετά την ήττα, αφού ισχυρίστηκε ότι “άφησε” τους Ιταλούς να σκοράρουν 4 φορές προκειμένου να τους σώσει τη ζωή. Τις ημέρες που προηγήθηκαν του τελικού, οι Ιταλοί παίκτες φέρονται ως αποδέκτες μιας επιστολής από τον ίδιο τον Μπενίτο Μουσολίνι, που έγραφε “Vincere o Morrire”. Οι περισσότεροι βέβαια υποστήριξαν πως αυτό το σλόγκαν ήταν τυπικό και δεν είχε την κυριολεκτική σημασία του “Νικήστε ή θα πεθάνετε”, όπως παραφράστηκε από τους Ούγγρους (και πολλούς άλλους), αλλά έχοντας δει το πραγματικό πρόσωπο και τις πρακτικές του Ντούτσε δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει ως υπερβολικούς... Σε κάθε περίπτωση, η ιστορία έγραψε πως η Ιταλία ήταν η πρώτη χώρα που υπερασπίστηκε επιτυχώς τον τίτλο της και κατέκτησε το τρόπαιο για 2η φορά.